مسمط

ای گنبد زنگارگون ای پرجنون پرفنون هم تو شریف هم تو دون هم گمره و هم رهنمون دریای سبز سرنگون پر گوهر بی منتهی * * * انوار و ظلمت را مکان بر جای و دائم تازنان ای مادر نامهربان هم سالخورده هم جوان گویا ولیکن بی زبان جویا ولیکن بی‌وفا * * * گه خاک چون دیبا کنی گه شاخ پر جوزا کنی گه خوی بد زیبا کنی از بادیه دریا کنی گه سنگ چون مینا کنی وز نار بستانی ضیا * * * فرمانبر و فرماندهی قانون شادی واندهی هم پادشاهی هم رهی بحری، بلی، لیکن تهی تا زنده‌ای بر گمرهی سازنده‌ای با ناسزا * * * چشم تو خورشید و قمر گنج تو پر در و گهر جود تو هنگام سحر هم بر خضر هم بر شجر بارد به مینا بر درر و آرد پدید از نم نما * * * بهمن کنون زرگر شود برگ رزان چون زر شود صحرا ز بیم اصفر شود چون چرخ در چادر شود چون پردگی دختر شود خورشید رخشان بر سما * * * گلبن نوان اندر چمن عریان چو پیش بت شمن نه یاسمین و نه سمن نه سوسن و نه نسترن همچون غریب ممتحن پژمرده باغ بی نوا * * * اکنون صبای مشک شم آرد برون خیل و حشم لل برافرازد علم همچون ابر در آرد ز نم چون بر سمن ننهی قدم در باغ چون بجهد صبا؟ * * * بر بوستان لشکر کشد مطرد به خون اندر کشد چون برق خنجر بر کشد گلبن‌وشی در بر کشد بلبل ز گلبن برکشد در کله‌ی دیبا نوا * * * گیتی بهشت آئین کند پر لل نسرین کند گلشن پر از پروین کند چون ابر مرکب زین کند آهو سمن بالین کند وز نسترن جوید چرا * * * گلبن چو تخت خسروان لاله چون روی نیکوان بلبل ز ناز گل نوان وز چوب خشک بی روان گشته روان در وی روان پوشیده از وشی قبا * * * ای روزگار بی‌وفا ای گنده پیر پر دها احسانت هم با ما بر بلا زار آنکه بر تو مبتلا ظاهر رفیق و آشنا باطن روانخوار اژدها * * * ای مادر فرزندخوار ای بی‌قرار بی‌مدار احسان تو ناپایدار ای سر بسر عیب و عوار اقوال خوب و پرنگار افعال سرتاسر جفا * * * ای زهر خورده قند تو ببریده از پیوند تو من نیستم فرزند تو سیرم ز مکر و پند تو بگسست از من بند تو حب گزین اوصیا * * * خیرالوری بعد النبی نورالهدی فی المنصب شمس الندی فی‌المغرب بدرالدجی فی الموکب ان لم تصدق ناصبی وانظر الی افق السما * * * آن شیر یزدان روز جنگ آتش به روز نام و ننگ آفاق ازو بر کفر تنگ از حلمش آمخته درنگ آسوده خاک تیره‌رنگ المرتجی والمرتضی * * * همچون قمر سلطان شب عصیان درو عصیان رب علمش رهایش را سبب بنده‌ش عجم همچون عرب اندر خلاف او ندب وندر رضای او بقا * * * عالی حسامش سر درو خورشید درین را نور وضو بدخواه او مملوک شو سر حقایق زو شنو آن اوصیا را پیشرو قاضی دیوان انبیا * * * ای ناصر انصار دین از اولین وز آخرین هرگز نبیند دوربین چون تو امیرالممنین چون روز روشن شد مبین آثار تو بر اولیا * * * ایشان زمین تو آسمان ایشان مکین و تو مکان بر خلق چون تو مهربان کرده خلایق را ضمان روز بزرگ تو امان ای ابتدا و انتها * * * ای در کمال اقصای حد همچون هزار اندر عدد وز نسل تو مانده ولد فضل خدائی تا ابد دین امام حق معد بر فضل تو مانی گوا * * * بنیاد عز و سروری آن سید انس و پری قصرش ز روی برتری برتر ز چرخ چنبری وانگشتریش از مشتری عالیتر از روی علی * * * گردون دلیل گاه او خورشید بنده‌ی جاه او تاج زمین درگاه او چرخ و نجوم و ماه او هستند نیکوخواه او دارند ازو خوف و رجا * * * ای کدخدای آدمی فر خدائی بر زمی معنی چشمه‌ی زمزمی بل عیسی‌بن مریمی لابل امام فاطمی نجل نبی و اهل عبا * * * مر عقل را دعوی تی مر نفس را معنی تی امروز را تقوی تی فردوس را معنی تی دنیی تی عقبی تی ای یادگار مصطفی * * * دین پرور و اعدا شکن روزی ده و دشمن فگن چون شیر ایزد بلحسن در روزگرد انگیختن چون جد خود شمشیر زن ابر بلا اندر وغی * * * افلاک زیر همتت مریخ دور از صولتت برجیس بنده‌ی طلعتت ناصر نگفتی مدحتت گر نیستی در قوتت از بهر خواجه انتها * * * خواجه‌ی مید کز خرد نفسش همی معنی برد چون بحر او موج آورد جان پرورد دین گسترد باقی است آنکو پرورد باداش جاویدان بقا * * * ای چرخ امت را قمر بحر زبانت را گهر تیغ جهالت را سپر ابروی کزو بر جان مطر گر عاقلی در وی نگر تا گرددت پیدا جفا * * * بر سر یزدان معتمد در باش مروارید مد وانگه که بگشاید عقد اندامها اندر جسد از کوش باید تا حسد تا او کند حکمت ادا * * * آثار او یابند امام اندر بیان او تمام از نظم او فاخر کلام از فر او دین و نظام آن ممنان را اعتصام آنجا که پرسند از جزا * * * تا ساکن و جنبان بود تا زهره و کیوان بود تا تیره و رخشان بود تا علم و نادان بود تا غمگن و شادان بود زان ترس کار و پارسا * * * ملک امام آباد باد اعداش در بیداد باد از دین و دنیا شاد باد آثار خواجه داد باد اقوال دشمن باد باد او شاد و دشمن در وبا